Special | Arcade sticks – De verschillende soorten – Er is niks mis om een Street Fighter X Tekken of de laatst uitgekomen Guilty Gear -Strive- te spelen met een controller. Maar er is natuurlijk een andere manier om iemand virtueel op zijn bek te slaan. De arcade sticks maken het mogelijk om het authentieke gevoel van de arcadehallen in huis te halen. Veel pro gamers zweren erbij dat dit de beste manier is om een fighting game te spelen. Hoewel de meningen hierover nog altijd verdeeld zijn en er bij Evo kampioenen voorbij zijn gekomen die gewonnen hebben met een controller, is fighting games spelen met een arcade stick voor de meesten wel het beste alternatief. Maar waar moet je opletten mocht je zo’n bak in huis willen halen? Er zijn namelijk hier en daar een paar verschillen tussen arcade sticks en met dank aan etokki bekijken wij dit nu nader.

Een beetje geschiedenis

Een van de grootste bedrijven dat de arcadehallen domineerde in Amerika en Japan was SNK. Heel veel verschillende soorten games waren te spelen op een grote kast met enkel een pookje en zes (tot acht) knoppen, waar je naar hartenlust op kon rammen. SNK begon rond 1990 zijn weg te vinden naar de woonkamers om het de consument mogelijk te maken veel van hun vechtgames te kunnen spelen door een arcade stick op de markt te brengen. Dit is helaas wat minder rooskleurig dan het klinkt. Niet alleen was het systeem van SNK, de Neo-Geo, erg duur, de andere consoles waren niet sterk genoeg. Pas rond het jaar 2000 waren thuisconsoles capabel genoeg om een dergelijke set-up toegankelijk te maken voor de consument. Maar er komen nog een aantal zaken om de hoek kijken.

Er zijn namelijk nog geografische invloeden die betrekking hebben op de beschikbaarheid van arcade sticks, hoe ze eruitzien en hoe ze werken. In de Amerikaanse hallen kon je knuppelachtige sticks vinden, terwijl je in Japan de balvormige sticks hebt. Zo is het grootste verschil nooit meer weggegaan en zie je tot op de dag van vandaag deze twee hoofddesigns bij de arcade sticks terugkomen. Het was onder meer door de thuisconsole revolutie dat de productie van Amerikaanse arcade onderdelen er onder ging lijden. Hoewel de markt van de Amerikaanse arcade kasten vrijwel niet meer bestaat, hebben de Koreanen superieure versies van de knuppelvormige sticks op de markt gebracht, terwijl voornamelijk de Japanse onderdelen nog steeds de markt domineren.

Amerikaanse knuppels, Japanse onderdelen en Koreaanse verfijndheid

In de vroege jaren was Happ de Amerikaanse fabrikant die de onderdelen produceerde voor de arcade kasten in Amerika. Happ maakte de knuppelvormige sticks, maar deze zijn erg stroef en minder soepel dan de alternatieven die tegenwoordig op de markt te vinden zijn. Japan heeft altijd het grootste aandeel gehad in arcade stick onderdelen, mede dankzij het feit dat veel pro gamers hier de voorkeur aan gaven. Zo zijn Sanwa onderdelen het populairst, gevolgd door Seimitsu onderdelen. De Hori Hayabusa sticks zijn een alternatief op Sanwa met een ietwat andere weerstand. Wat zij allen gemeen hebben is de balvormige stick. Japanse sticks hebben in de basis ook een vrij eigenaardige bewegingsvorm. Vroeger kon je in de arcadehallen de games enkel als een pijltoets naar boven, onder, links en rechts bewegen, waar een diamantvormige basis prima was. Bij fighting games wil je meer en draaide de Japanse bedrijven de basis een kwartvorm, zodat je een vierkante basis hebt.

De concurrentie heeft daarentegen vaak een cirkel of achthoekige vorm onderaan de stick zitten, dat er natuurlijk voor zorgt dat je mooie rondjes kan draaien. Van Koreaanse bodem heeft Taeyoung een bijdrage geleverd aan dit assortiment en de Taeyoung Fanta op de markt gebracht. Ook een knuppelvormige stick, maar een die veel soepeler en fijner werkt dan de Amerikaanse logge Happ. Buiten de Taeyoung onderdelen heb je ook nog bedrijven als Myoungshin en Crown, die een alternatief bieden. De Fanta stick is naar verhouding met de Japanse onderdelen een stukje elastischer, maar juist bij 3D fighting games zorgt dit voor fijnere feedback. Mocht je dus iets preciezer en lossere feedback willen, dan zijn de Japanse sticks meer aan jou besteed, maar dat terzijde.

Het is namelijk interessant om op te merken dat door het lijden van de Amerikaanse productie, Japan zijn weg begon te vinden naar de pro gamers. Pro gamers als Daigoro Umahara en Justin Wong hadden meerdere Evo kampioenschappen gespeeld met arcade sticks die Japanse onderdelen hadden en dit zorgde er onder meer voor dat de populariteit (in 2009) van deze onderdelen in de fighting scene steeg. In 2012 kreeg Korea de royale aandacht. Ryan “Laugh” Ahn met zijn teamgenoot Seanwoo “Infiltrator” Lee wonnen beide met een Koreaanse arcade stick dat jaar op Evo. De populariteit van Japanse onderdelen heeft voor een deel plaats moeten maken voor de Koreaanse versies. Zo biedt etokki bij uitstek een van de beste Koreaanse arcade sticks op de markt. Laat Ryan Ahn nou net degene zijn dat het bedrijf etokki begonnen is en de Koreaanse Omni arcade sticks zelf ontworpen heeft.

Van instapmodellen tot het premium arcade gevoel

Arcade sticks zijn flinke investeringen. Als je hier en daar een potje speelt kunnen we begrijpen dat gelijk €200,- voor een kleine kast neerleggen een beetje teveel van het goede is. Gelukkig heb je ook mogelijkheden om voor minder in te kunnen stappen. Je hebt tussen de €50,- en €100,- arcade sticks die je prima op weg kunnen helpen om op deze manier je fighting game ervaringen te bevorderen. Mocht je helemaal in je element zijn met een arcade stick en je wilt investeren in premium producten, dan kan je al gauw €200,- of zelfs €300,- kwijt zijn voor een doos waarop je kan rammen. Hoewel prijzig en het klinkt alsof het overpriced is, bieden deze relatief kleine kastjes jou wel een volwaardig arcadehal gevoel voor in de huiskamer.

De verschillende componenten zijn dan ook van dusdanig goede kwaliteit dat je er gewoon wat centen voor neer moet leggen. Zo kan je van meerdere merken al snel een arcade stick vinden met Japanse onderdelen (gezien de populariteit), dus dat mag niet echt een probleem vormen. De Koreaanse versies zijn al wat moeilijker te vinden dus dan kom je al snel uit bij etokki met hun Omni Arcade Sticks. Ook beschikbaar met Japanse onderdelen, maar uit ervaring kunnen we niets anders zeggen dan dat de Koreaanse versie werkelijk top notch is (en ook veel gebruikt wordt door pro gamers anno 2021). Eerder noemden we al dat Taeyoung de Fanta sticks produceerde, maar dit is overgenomen door etokki. Dus etokki is in deze een grote speler, maar hierbij wel de kanttekening dat het geen goedkoop grapje is. Maar goed, het komt erop neer dat je zelf erg goed bij jezelf moet nagaan wat je fijn vindt spelen. Je kan voor een Japanse of Koreaanse arcade stick gaan, maar er zijn nog altijd spelers die genoegen nemen met een ouderwetse controller.