Special: De Formule 1 games – Toen en nu – Al sinds jaar en dag worden er games gemaakt omtrent de Formule 1 en sinds Codemasters de licentie heeft, mogen we jaarlijks een nieuw deel verwachten. Gebruikelijk bij sportgames, maar dat is omtrent F1-games niet altijd zo geweest. F1 2020 is de twaalfde game in de reeks van Codemasters, daarvoor was het Sony die zich er even mee bezighield, maar als we nog verder teruggaan in de tijd was het zelfs Electronic Arts die een F1-game heeft gemaakt. De kwaliteit is altijd wisselend geweest, maar sinds Codemasters aan het roer staat floreert de sport ook in digitale zin. Tijd voor een korte blik op de historie van de Formule 1 games.

Bijna vijftig jaar terug

Als we in de archieven duiken zien we dat de eerste game omtrent de Formule 1 in 1976 verscheen voor de Atari. Sindsdien zijn er vrijwel jaarlijks games uitgekomen, maar wat ze vooral gemeen hebben is dat de insteek arcade was. Met andere woorden: racegames gebaseerd op de sport, zo nu en dan met wat licenties, maar verder kende het weinig overeenkomsten met het echte racen. Begrijpelijk, want de techniek liet destijds niet hetgeen toe wat er tegenwoordig klaargespeeld kan worden op hedendaagse consoles en pc’s. De omslag van arcade naar simulatie kwam dus erg laat, maar in 1991 was het moment enigszins daar met een franchise die je – als je al wat langer meedraait – je wellicht nog kan herinneren: Grand Prix.

De verandering van arcade naar een meer realistische insteek zat hem onder andere in het feit dat benzine op kon raken, dat er schade kon ontstaan en dat pitstops een rol begonnen te spelen. Maar ook hierin had je weer arcade en realistische varianten. Een bekende klassieker is Grand Prix Circuit van Accolade, die zo arcade was als het maar kon, maar wel de belangrijkste elementen van de sport bood. EA stapte ook aan boord met het arcade Ferrari Formula One, hierbij was het echter Grand Prix die de focus legde op de physics van de auto’s, dat minstens zo belangrijk is. Die franchise bleef in dat decennium terugkomen met het laatste deel in 2001. Nadien hebben we er niets meer van vernomen, mogelijk ook omdat de licentie door andere partijen werd opgepikt.

EA, Ubisoft en meer

Wat vooral opvalt in de geschiedenis van de Formule 1 games, is dat er zeer veel titels zijn verschenen waarbij het merendeel allemaal ‘losse flodders’ waren. Daarmee bedoelen we dat een uitgever zich een keer op een F1-game stortte, die uitbracht en er vervolgens niets meer mee deed. Natuurlijk waren er uitzonderingen met bijvoorbeeld de Grand Prix franchise en sequels, maar desalniettemin is het een onoverzichtelijk geheel. Ubisoft heeft zich er destijds een paar keer aan gewaagd en hetzelfde geldt voor EA. De games boden toen wel meer licenties, officiële circuits, coureurs en dergelijke, ook wisten ze redelijk tot erg goed te scoren op Metacritic.

Destijds stapte ook Sony in die Studio Liverpool jarenlang op de franchise heeft gezet om realistische Formule 1 games te maken. Deze studio heeft ons verschillende delen gebracht die over het algemeen vrij goed uit de verf kwamen. In de laatste paar delen, waaronder Formula One 06 was het bijvoorbeeld mogelijk om een carrière te doorlopen. De meeste ogen waren echter gericht op de game Formula One: Championship Edition, wat een launchgame voor de PlayStation 3 was. Daarin waren regenraces bijvoorbeeld een selling point, want nooit eerder werd regen zo realistisch weergegeven. Ook zou de PlayStation Portable als achteruitkijkspiegel gebruikt kunnen worden, maar daar is het helaas nooit echt van gekomen.

Een gat van een paar jaar

Nadat de overeenkomst tussen Sony en de Formule 1 na de release van de genoemde games ten einde liep, heeft Sony de overeenkomst niet verlengd. Twee jaar is er niets mee gedaan, totdat Codemasters in samenwerking met Sumo Digital F1 2009 aankondigde voor onder andere de PlayStation Portable. Pas een jaar later verscheen er een volwaardig nieuw deel voor de PlayStation 3 en dat was F1 2010 en dat is ook gelijk de basis geweest voor de F1-franchise die we nu van Codemasters kennen. Wat de ontwikkelaar erg mee had, was dat ze sowieso een goed imago hebben als het op racegames aankomt en het verbaasde eigenlijk menigeen dat de ontwikkelaar niet eerder met de licentie aan de haal is gegaan.

Als je je nu nog afvraagt waarom, dan verwijzen we je graag naar Metacritic. Vrij veel delen krijgen op consoles een hoge score, waarbij het de laatste jaren snel naar een 9 neigt. Vanzelfsprekend heeft ook Codemasters een hele ontwikkeling doorgemaakt en over de tien jaar hebben ze behoorlijk wat meer diepgang aan het geheel gegeven. Zo bood F1 2010 vooral de basisaspecten die je van een F1-game gewend was. Losse races, time trials, een carrière en dat soort zaken. Dat werd in F1 2011 voortgezet en in F1 2012 zagen we de introductie van een rijderstest voor nieuwe coureurs, alsook een ‘Champions’ modus, waarin de toppers van de sport als een soort bazen fungeerde. Tevens was het mogelijk om de carrière modus qua races wat te customizen.

Een uitstapje

In 2012 kwam Codemasters ook met een spin-off onder de noemer ‘F1 Race Stars’ die gelicenseerd was door de Formule 1, maar in tegenstelling tot de reguliere franchise juist een party racer was. De coureurs waren allemaal aanwezig in de game, maar de circuits waren fictief en de races draaiden vooral om elkaar dwarszitten met power-ups. Slechts eenmaal maakte Codemasters dit uitstapje, want sindsdien hebben ze zich puur bezig gehouden met de jaarlijkse delen. Opvallend was ook dat Codemasters in 2013 en 2014 met delen kwam voor de toenmalige current- en last-gen consoles. F1 2013 verscheen enkel voor de PlayStation 3, Xbox 360 en pc. Idem dito voor F1 2014.

Pas in 2015 stapte Codemasters over naar de PlayStation 4 en Xbox One en hoewel die game mager ontvangen werd, net zoals de voorgaande delen, legde dit de basis voor de current-gen games zoals we die nu kennen. Codemasters heeft door de jaren heen allerlei dingen geprobeerd, zo werd er op de vorige generatie consoles klassieke content geïntroduceerd, dat later weer verdween. Dat is nu sinds twee jaar weer terug en ook diverse modi zijn de revue gepasseerd. Sommige zijn gebleven, sommige zijn verdwenen. Nieuw features in 2016 waren de formatie rondes, de safety car, handmatige starts, enzovoort. Allemaal subtiele toevoegingen en verbeteringen en die lijn heeft Codemasters nadien doorgezet.

In plaats van te experimenteren met allerlei toevoegingen en features is Codemasters nu vooral op de bestaande fundering aan het varen die steeds meer wordt uitgebreid. Zo zagen we in 2017 een belangrijke toevoeging met de mogelijkheid om verschillende aspecten van de auto door het team te laten ontwikkelen. Ook de trainingsprogramma’s werden verder uitgebreid en in F1 2018 zag dat eerste meer diepgang. Hierdoor kreeg de carrière modus nog meer vorm en met leuke uitjes naar promotionele evenementen ontstond er nog meer afwisseling in de carrière modus. Maar tot zover waren het vooral logische ontwikkelingen. In 2019 vond er een serieuze verschuiving plaats.

F1 2019 introduceerde immers de Formule 2 als extra racecategorie, waardoor ook de carrière modus verder uitgebreid werd. Tevens wisselden coureurs van teams, zoals ook in het echt gebeurt en spelers kregen de vrijheid om hun carrière naar eigen inzicht in te richten. Dat gaat in F1 2020 weer een stap verder, want waar de gebruikelijke carrière modus vergelijkbaar blijft met die van F1 2019, inclusief de Formule 2, is de grootste toevoeging nu natuurlijk MyTeam. In deze modus kun je naast de Formule 1 vanuit het perspectief van een coureur ervaren, ook je eigen team oprichten en ontwikkelen met als doel om het rijders- en constructeurskampioenschap te winnen.

Een daar zijn we dan, een zeer beknopte terugblik op de geschiedenis van de Formule 1 games. De meesten zullen vooral de games van Codemasters kennen, maar we mogen de titels van Sony niet vergeten die voor die tijd behoorlijk leuk waren om te spelen. De nog oudere games zijn echt arcade racers en zijn op geen enkele manier met wat we nu krijgen te vergelijken, daaruit blijkt ook dat de gamesindustrie een lange weg heeft afgelegd om hier te komen. En wat uiteindelijk het beste resultaat is, is dat Codemasters de licentie in handen heeft. Die hebben inmiddels wel bewezen er goed mee uit de voeten te kunnen.