Special: Een korte terugblik op Resident Evil –Ah, Resident Evil… van sidderfabriek tot uit de hand gelopen grap en weer terug, het is niet elke franchise gegeven. Terwijl franchises als Silent Hill, Fatal Frame en – recenter – Dead Space een stille dood sterven, blijft Capcoms zombiefestijn koppig de tand des tijds doorstaan. Niet zonder slag of stoot, weliswaar. En met het occasionele grijze haartje dat hardnekkig weigert zich te laten uittrekken, maar welke item met gezegende leeftijd lijdt niet aan enkele ouderdomskwaaltjes? Bloemen verwelken, schepen vergaan… maar Resident Evil blijft bestaan, terwijl het om de haverklap muteert en tracht het wiel opnieuw uit te vinden. Aan de vooravond van de Resident Evil 3 remake blikken wij even terug…

Arklay Mountains, Raccoon City

In 1996 belandde de eerste Resident Evil in de winkelrekken van de plaatselijke gameboer. Als Chris Redfield of Jill Valentine kwam je in een obscuur landhuis terecht. Dit complex stikte van de ondoden, die met hun kenmerkende honger naar mensenvlees elk levend wezen op hun pad aan stukken scheurden. Twee jaar later verplaatste de actie zich in Resident Evil 2 en 3 naar Raccoon City, een stadje dat letterlijk overspoeld werd door zombies en dat uiteindelijk moest bekopen met een experimentele atoomexplosie. De vijand in deze oorspronkelijke trilogie was het farmaceutische bedrijf Umbrella, verantwoordelijk voor het T-virus dat de zombies en andere gedrochten in de stad leven inblies. Gezellige boel.

De Resident Evil games vormden de blauwdruk voor het survival horrorgenre, dat vervolgens slaafs gevolgd werd door titels als Parasite Eve (1998), Silent Hill (1999) en Dino Crisis (1999). Als speler knokte je jezelf een weg door uiterst verraderlijke omgevingen, die vanuit vaste camerastandpunten op je scherm getoverd werden. Het gevolg was dat ontwikkelaars je met een pertinent gevoel van onveiligheid konden opzadelen. Schrikmomenten waren een kwestie van op het juiste moment van camerastandpunt veranderen; spanning opbouwen deed je door een bepaald deel van het decor zo lang mogelijk aan het oog te onttrekken. Dat je personage zich voor geen meter liet besturen, droeg alleen maar bij aan de suspense.

Spanje, Afrika, China

Hoe goed dit systeem aanvankelijk ook werkte, het duurde niet lang voor het genre voorbijgestreefd werd door andere types games. De logge tankcontrols begonnen op de zenuwen te werken en de vaste camera’s voelden na verloop van tijd eerder kunstmatig aan dan geïnspireerd. Resident Evil: Code Veronica (2000) probeerde het tij te keren met meer actiegeoriënteerde gameplay; Resident Evil: Outbreak (2003) pakte uit met een onhandige multiplayer. En hoe goed de GameCube remake van de eerste Resident Evil (2002) ook was, Capcom kon niet voorkomen dat hun aanpak versleten begon aan te voelen. Clichés vormen een tijdje de norm, maar dienen uiteindelijk ingeruild te worden. Anders en beter.

Enter het nog steeds verbluffend sterke Resident Evil 4 (2004), waarin Leon Kennedy – de protagonist van Resident Evil 2 – naar Spanje afzakt om de gekidnapte dochter van de Amerikaanse president te redden. Eenmaal aangekomen merkt hij dat de lokale bevolking zich vreemd en uiterst agressief gedraagt. En zo ontmoetten gamers de nieuwe zombie: parasitair, razendsnel en meedogenloos. Deze kersverse vijand vereiste een nieuwe speltechniek en Resident Evil 4 schudde de kaarten helemaal door elkaar. De vaste camera belandde zonder pardon in de prullenbak. Zijn vervanger nam plaats achter de rechterschouder van Leon en gaf ons het gekende derdepersoonsperspectief dat vandaag nog steeds de norm uitmaakt.

De impact van deze manier van spelen mag je absoluut niet onderschatten. Leverde de eerste Resident Evil nog de blauwdruk voor het survival horrorgenre, dan beïnvloedde Resident Evil 4 met zijn nieuwe perspectief zowat de hele videogame industrie. De game legde ook de franchise zelf geen windeieren. Plots was alles mogelijk en konden ontwikkelaars wel héél spectaculaire dingen op ons afvuren. Resident Evil 5 (2009) verplaatste de actie naar Afrika en voegde een coöppartner toe. Resident Evil 6 (2012) ging nog een stap verder en maakte er een actiespektakel van waar zelfs Michael Bay zijn neus voor zou ophalen. En daar knelde het schoentje een beetje… Want Resident Evil was plots niet griezelig meer.

Louisiana

Met groteske taferelen die te absurd voor woorden zijn en een coöppartner lachend naast je op de bank, blijkt het een stuk lastiger te zijn om gamers bang te maken. Spin-offs als de twee Resident Evil: Revelations games (2012 en 2015) maakten een eerder bleke indruk, om nog maar te zwijgen van de afschuwelijke pogingen tot multiplayer Resident Evil: Operation Raccoon City (2012) en Umbrella Corps (2016). Capcom leek de pedalen kwijt te zijn en gamers wereldwijd stonden klaar om de franchise de genadeslag toe te dienen. Tijd voor een nieuwe radicale koerswijziging, dus. En deze keer probeerde Capcom niet zelf het wiel opnieuw uit te vinden, maar keek het heel goed naar de onmiddellijke concurrentie.

Games als Amnesia: The Dark Descent (2010) en Outlast (2015) deden namelijk waar Resident Evil al lang niet meer in geslaagd was: mensen de stuipen op het lijf jagen. Ze deden dat vanuit de eerste persoon en ontnamen de speler de mogelijkheid om zich deftig te verdedigen. Tot ieders verbazing volgde Resident Evil VII (2017) dit patroon met enorm veel succes. Jij was Ethan, een normale man van middelbare leeftijd die zijn verdwenen vrouw gaat zoeken in Louisiana en vervolgens de set van The Texas Chainsaw Massacre op wandelt. In plaats van actie, kregen gamers een intens kat-en-muisspelletje voorgeschoteld met de gestoorde Baker familie. Het leveldesign bleef classic Resident Evil, de rest was een verademing.

En nu?

Ondertussen weten we dat de Resident Evil 4 formule nog steeds niet aan kracht moet inboeten. De remake van Resident Evil 2 (2019) toonde vorig jaar immers dat het perfect mogelijk was om gamers in derde persoon doodsangsten te doen uitstaan. Een huzarenstukje dat Resident Evil 3 later deze week hoopt over te doen. De vraag is dan ook welke vorm Resident Evil VIII zal aannemen wanneer de titel eindelijk officieel aangekondigd wordt. Geruchten wisselen af tussen eerste en derde persoon, al blijft de focus op horror liggen. En zo hoort het wat ons betreft ook. Eén ding is alleszins zeker: welke vorm Resident Evil in de toekomst ook zal aannemen, we zitten er nog lang mee opgescheept. Gelukkig maar.