Special: Een portret van één van de laatsten: Joel – Nu het tweede deel van The Last of Us officieel aan de horizon opduikt, wordt het tijd om nog eens kort terug te blikken op het geweldige eerste deel. Specifiek willen we de schijnwerpers richten op hét aspect dat die oorspronkelijke game zo geweldig maakte. En dan hebben we het niet over de fenomenaal vormgegeven wereld of de huiveringwekkende variant op zombies die Naughty Dog uit hun mouw wist te schudden. Neen, dan hebben we het over de personages en dan specifiek het centrale duo dat erin slaagde om wereldwijd talloze harten te veroveren. Vandaag is het de beurt aan Joel. Opgepast: de onderstaande tekst bevat spoilers uit de eerste The Last of Us. Verder lezen doe je dus op eigen risico.

Het ergste wat een ouder kan overkomen

Dat eerste halfuur van The Last of Us was puur nachtmerriemateriaal. Zeker voor diegenen onder ons die thuis reeds een kind hebben rondlopen. Wat Joel meemaakt, wens je zelfs je ergste vijand niet toe. Wanneer het virus in The Last of Us meedogenloos uitbreekt, gaat Joel op de vlucht met zijn dochter Sarah, die na een ongelukkige aanvaring met een overijverige soldaat in zijn armen sterft. Beenhard. Menig stoere kerel zal na afloop van dit moment tegenover vrouwlief beweerd hebben dat hij vlak daarvoor uien zat te snijden. Maar Naughty Dog slaagde wel in zijn opzet: mensen murw slaan nog voor de opening credits gepasseerd waren en onmiddellijk een band creëren tussen speler en hoofdpersonage.

Wanneer de game vervolgens twintig jaar vooruit springt in de tijd, ontmoeten we een andere Joel. De liefhebbende vader met een plagerig gevoel voor humor is nergens meer te bekennen. In zijn plek treffen we een broedende, afstandelijke figuur aan, die er zijn hand niet voor omdraait om mensen het levenslicht uit de ogen te slaan. Zonder de eerder besproken proloog zou het behoorlijk lastig zijn om deze versie van Joel sympathiek te vinden. Maar we hebben de proloog wél ervaren, dus we begrijpen hem. We voelen met hem mee. En we snappen maar al te goed dat Joel het niet meteen ziet zitten om Ellie – een meisje van ruwweg dezelfde leeftijd als zijn dochter – te vergezellen naar de andere kant van het land.

Learning to love again

Onder de harde bolster van Joel schuilt een blanke pit; achter de talrijke afwijzingen aan het adres van Ellie, bespeuren we vooral een man die bang is om opnieuw gekwetst te worden. Iemand die geen band meer wil smeden met anderen, uit angst om nog maar eens alles kwijt te raken. De roadtrip met Ellie mag dan wel een nobel doel hebben – het meisje is immuun en kan dus mogelijk cruciaal zijn in de zoektocht naar een geneesmiddel – dat maakt de job er niet makkelijker op voor Joel. Trauma lijkt een understatement. Zelfs twintig jaar is niet voldoende om het verlies van je eigen kind te verwerken, getuige daarvan het kapotte horloge dat Joel ooit van zijn dochter gekregen heeft. Dit hangt nog steeds om zijn pols.

Maar zoals dat gaat in dit soort verhalen, heeft Joel uiteindelijk geen keuze. De gevaren en obstakels die ze op hun pad trotseren, drijven het duo dichter naar elkaar toe. En Joel begint Ellie als een soort dochter te beschouwen. Ze kan het verlies van Sarah niet uitgommen, maar slaagt er onbewust wel in om de pijn te verzachten. Wanneer Ellie op een bepaald moment Joels leven redt én hem ook nog eens verzorgt tot hij weer op zijn eigen benen kan staan, kan onze harde jongen er niet meer omheen. Hij leerde opnieuw iemand lief te hebben zoals hij ooit van zijn eigen dochter heeft gehouden. En hoe goed dat ook voelt, het is voor Joel eveneens een constante bron van angst. Want wat als het opnieuw fout gaat?

Eigen belang en het belang van de wereld

Het einde van The Last of Us was bijzonder interessant, omdat het Joel ontegensprekelijk in de positie van slechterik plaatste. Alleen voelde dat niet zo aan, omdat we verdorie al een hele lange tijd in Joels schoenen hadden rondgelopen. We voelden Joels pijn, schuifelden als een levende dode door zijn leven en waren vanop de eerste rij getuige van diens wederopstanding. Met Ellie aan zijn zij begon Joel weer te genieten van het leven. En wanneer de Fireflies laten uitschijnen dat Ellie mogelijk zou moeten sterven om een geneesmiddel voor het virus mogelijk te maken, begrijpen we dat bij Joel de stoppen doorslaan. Zonder ook maar een moment te aarzelen, nemen we deel aan de daaropvolgende slachtpartij.

Joel redt Ellie. Hij besluit dat hij genoeg verloren heeft. Zijn prijs aan het universum is betaald; iemand anders moet dit keer maar lijden. Joel plaatst zijn eigen belang voor het belang van de wereld en we vergeven hem. Later liegt hij tegen Ellie, wetend dat zij de gedachte niet zou kunnen verdragen dat haar dood de mensheid had kunnen redden. Wetend dat Ellie zich met een glimlach zou opgeofferd hebben voor het ‘grotere goed’. En dat kon Joel niet over zijn hart krijgen. Deze tweestrijd wordt ongetwijfeld verdergezet in The Last of Us: Part II en is één van de redenen waarom we niet kunnen wachten om te zien welk verhaal Naughty Dog voor ons in petto heeft. Eén ding is zeker: het wordt een fijn weerzien met Joel.